Produkcja dla Polskich Linii Oceanicznych

Polskie Linie Oceaniczne powstały jako żeglugowe przedsiębiorstwo państwowe w 1951 r. z połączenia spółek Gdynia-America Line (GAL), Żegluga Polska oraz Polsko-Brytyjskie Towarzystwo Okrętowe. Początkowo flota PLO składała się z 36 jednostek, aby w roku 1961 wzrosnąć do 70 i maksymalnej liczby 176 jednostek w roku 1976. W szczytowym okresie przedsiębiorstwo zatrudniało 12849 pracowników, z czego 80% stanowiła kadra pływająca, a przewozy sięgały 5 mln ton. Zaopatrzeniem statków zajmowała się utworzona w roku 1946 spółka „Baltona”, która w roku 1949 została przekształcona w przedsiębiorstwo państwowe „Baltona Zaopatrzenie Statków”. W roku 1956 Baltona stała się członkiem ISSA (Międzynarodowego Zrzeszenia Dostawców Okrętowych), rozpoczęła również sprzedaż detaliczną w sklepach dla marynarzy oraz na przejściach granicznych.

Dostarczane na potrzeby pasażerów i pracowników okrętów produkty żywnościowe musiały być wysokiej jakości i posiadać długie terminy przydatności do spożycia ze względu na charakterystykę długich okresów pobytu na morzu, szczególnie podczas rejsów transoceanicznych.

Produkty cieszyńskich zakładów „Las” pojawiły się na statkach Polskich Linii Oceanicznych już w latach 50. XX wieku. Produkowano wówczas soki orzeźwiające w puszkach dla wszystkich statków PLO, w tym niskosłodzone wieloowocowe i z czarnej porzeczki (ten ostatni został nawet nagrodzony srebrnym medalem na wystawie w Brukseli, a także wyróżniony znakiem jakości „1”). W późniejszym okresie soki dostarczane dla „Baltony” w butelkach były oznakowywane specjalnymi etykietami opracowanymi w latach 60. (co ciekawe stosowanymi aż do końca lat 80., kiedy to zaprzestano produkcji dla tego przedsiębiorstwa).

Asortyment stale poszerzano, przykładowo oferując w roku 1963 soki jarzynowe, których degustacja została przeprowadzona w dniu 19 grudnia 1962 roku na statku flagowym Polskich Linii Oceanicznych M/S „Batory” w czasie postoju w Gdyni. Ocenie poddano wówczas mieszankę warzywną o składzie: sok pomidorowy, marchew (w postaci przecieru i soku), sok z korzenia pietruszki, sok z korzenia selera, sok z buraków ćwikłowych kwaszonych, sok z pora, sok z dzikiej róży, woda, sól, cukier, glutaminian sodu oraz sok z kiszonych buraków o składzie: mieszanka grzybowa i sok z buraków ćwikłowych kwaszonych dosładzany cukrem. Ustalono, że mieszanka warzywna mimo dobrego smaku ma niezbyt zachęcający kolor („mało żywy”, brunatny), a sok z kwaszonych buraków ma niestety smak „starych buraków”, a w skład powinien wchodzić burak świeży. Jednocześnie zamówiono po 100 butelek 0,33 litra każdego z produktów w celu dalszych testów po wprowadzeniu stosownych poprawek, a PLO miały nawet wystąpić do centrali „Baltony” z zapytaniem o możliwość zakupu dla Cieszyńskich Zakładów Przetwórczych „Las” nowego homogenizatora do produkcji soków warzywnych.

Współpraca polegała również na przekazywaniu armatorowi przez zakład produktów opracowanych według nowych receptur przed wprowadzeniem ich na rynek. Umieszczano je następnie na poszczególnych statkach, które doświadczały podczas rejsu różnych warunków klimatycznych i temperaturowych, a produkty były potem zwracane do laboratoriów cieszyńskiego zakładu w celu poddania ich analizie.

W I kwartale 1967 roku opracowano również recepturę (zespół: mgr inż. Helena Maciąg, mgr inż. Irena Bożek, Ryszard Maciąg i Wilhelm Grudzień) i uruchomiono produkcję nowego witaminowego soku pitnego orzeźwiającego z czarnej porzeczki przeznaczonego głównie na potrzeby „Baltony”. Wedle zapewnień produkt ten miał mieć wysokie właściwości dietetyczno-smakowe, a ponadto do jego produkcji wykorzystywano czarną porzeczkę, co pozwoliło zmniejszyć zapotrzebowanie na brusznicę i czarną jagodę, które centralną decyzją były w większości przeznaczane na eksport w stanie świeżym. Produkt ten miał wyprzeć zagraniczne soki cytrusowe, w które zaopatrywano statki. Sok ten zdobył uznanie konsumentów i wkrótce zapotrzebowanie PHZ „Baltona” na niego wynosiło 15000 litrów rocznie.

Produkcję na potrzeby „Baltony” prowadzono do końca lat 80.